| De familiesite Beijen/Beyen door Laurens Beijen |
 |
|
De voorpagina Het inhoudsoverzicht De volgende pagina De vorige pagina |
De voornamenlijst De fotogalerij Zoeken op deze website Contact |
Hieronder staat een van de vele gedichten die zijn nagelaten door Gerrit Beijen Gerritszoon (11.21) (1826-1884). Dit gedicht heeft hij aangebracht op de muur van de kaasmakerij van de boerderij waar hij woonde. Het is maar net de vraag of het gedicht duidt op bescheidenheid: Gerrit wist heel goed dat hij bepaald geen "domme boer" was, en dankzij zijn gedichten wisten veel anderen dat ook.
 Van Bodegraven naar ZwammerdamGerrit werd geboren in Bodegraven. Hij was een kleinzoon van Jan Thomas Beijen (9.2), de centrale figuur van de tak Jan Thomas. Met de toevoeging "Gerritszoon" onderscheidde hij zich van zijn vader Gerrit Beijen Jan Thomaszoon (10.9), zijn neef Gerrit Beijen Maartenszoon (11.12) en zijn neven (oomzeggers) Gerrit Beijen Jilleszoon (12.31) en Gerrit Beijen Corneliszoon (12.48).Toen Gerrit 11 jaar was, overleed zijn vader. Zijn moeder en enkele oudere broers zetten het boerenbedrijf voort. In 1853 betrok Gerrit met zijn broer Pieter (11.20) en zijn zuster Marrigje (11.23) de pachtboerderij Lust in Vrede bij Zwammerdam. Na enkele jaren overleed Pieter en trouwde Marrigje. Gerrit bleef op de boerderij achter met een knecht en een dienstbode. De Kloosterboerderij in SteinIn 1864 verhuisde Gerrit naar een andere pachtboerderij: de Kloosterhoeve in de polder Stein, ten oosten van Gouda aan de noordelijke oever van de Hollandse IJssel. Die boerderij was gebouwd op de resten van het voormalige klooster Emmaüs. Dat klooster was gebouwd in 1419 en werd in 1549 door brand verwoest. Van 1488 tot 1493 woonde Erasmus in dat klooster. Gerrit Beijen duidde zichzelf daarom vaak aan als "de Kloosterboer".Gedichten in allerlei soortenGerrit was en bleef ongetrouwd, ondanks een advertentie op rijm die hij in een streekblad liet plaatsen. Daarin kwam onder andere de volgende strofe voor:Een bouwman van ruim 40 jaren Het ongehuwde leven moe Wenst eindelijk zich eens te paren En kiest geen and'ren weg daartoe Dan door een welgemeend beroep Op d'algemeene vrijstergroep. Aan kandidaten werden wel zware eisen gesteld: De vrouw die hij verlangt, moet wezen Wil zij behalen d'eerste keur Als zuivelmaakster uitgelezen En zeer plezierig van humeur En wel voorzien van geld en goed Tot steun bij ramp en tegenspoed. Gerrit maakte ook talloze andere gedichten. Elk jaar schreef hij bijvoorbeeld ter gelegenheid van de verjaardag van zijn moeder een uitgebreid vers. Veel van die gedichten zijn in de familie bewaard gebleven. Hierboven stond al een tegeltableau afgebeeld uit de kaasmakerij van de Kloosterhoeve. Voor de botermakerij had Gerrit een metalen bord gemaakt waarop de boter werd aangeprezen.  En in de stal stond waarschuwend:
Op de pagina De families Beijen/Beyen en de godsdienst wordt het gedicht geciteerd waarmee Gerrit zijn kerklidmaatschap opzegde. Gerrits laatste jarenEind 1880 verliet Gerrit de Kloosterhoeve. Hij werd als pachter opgevolgd door zijn neef (oomzegger) Gerrit Beijen Corneliszoon (12.48). Die verandering werd op de voor Gerrit kenmerkende manier bekendgemaakt. Het tweede gedicht zal hij ook wel grotendeels hebben geschreven. Gerrit Gz. trok in bij een gezin dat verderop in Stein een koffiehuis en logement had en het veer naar het dorp Haastrecht exploiteerde. Aan het koffiehuis in Haastrecht is een afzonderlijke pagina gewijd. Die laat zien dat Gerrit ook daar de nodige sporen naliet.  In 2012 werd bij het Vendu Notarishuis in Rotterdam een mooi gegraveerde messing hondehalsband ('colle de chien') geveild. De tekst luidt 'G. Beyen. GZ. Stein by Gouda. 1883'. Dit betekent dat Gerrit hem in zijn laatste levensjaar heeft laten maken. Dergelijke halsbanden waren niet bedoeld om een hond uit te laten: honden liepen destijds, en zeker op het platteland, gewoon los. De bedoeling was om aan anderen duidelijk te maken wie de eigenaar van de hond was.   De begrafenis van GerritGerrit overleed in 1884, bijna 58 jaar oud. In 1881 had hij een testament laten maken waarin hij zeer gedetailleerd vastlegde wat er na zijn dood moest gebeuren. Hij bepaalde dat hij moest worden gekist en begraven in de kleren waarin hij zou sterven. Hij wilde worden begraven in zijn geboorteplaats Bodegraven.Verder bepaalde hij: "dat geene buren bij de begrafenis zullen worden uitgenoodigd of toegelaten, maar alleen mannen behoorende tot de begrafenisdirectie te Gouda, en wel tien in getal, welke in twee koetsen gezeten, met zwarte paarden bespannen, mij zullen moeten komen afhalen, mijne lijkkist in de lijkwagen plaatsen en een rouwkleed over mijn lijkkist hangen, zullende die wagen bespannen worden met mijne bonte paarden (twee in getal) met mijne net opgepoetste tuigen, doch zonder eenig rouwfloers omhangen en bereden door Willem Zuidwijk, thans in dienst bij de weduwe Gravesteijn te Gouda, of, bij gebreke van deze, een ander zeer bekwaam voerman, doch volstrekt geen "van der Grift", zullende die tien mannen buiten hun overigens toekomende, elk genieten vijf gulden, en de voerman van mijn lijkwagen tien gulden, doch, zullende die vijf gulden of die tien gulden niet worden uitgereikt aan hen of hem die bij het hun opgedragene eenigen misslag mogten of mogt begaan." Dat waren bijzondere bepalingen, maar in het geruchtencircuit werd alles nog veel mooier gemaakt: de dragers zouden gebocheld moeten zijn, er zou in flinke draf moeten worden gereden en de paarden zouden op het graf moeten worden doodgeschoten. Voor sommige inwoners van Bodegraven moet het een teleurstelling zijn geweest dat dit allemaal niet klopte. Het onderstaande bericht komt uit het Leidsch Dagblad van 26 februari 1884.  De grafsteenIn zijn testament had Gerrit ook precies vastgelegd welke tekst er op zijn grafsteen moest worden aangebracht. Verder liet hij een legaat van 1500 gulden na aan het burgerlijk armbestuur van Bodegraven (in feite het gemeentebestuur). Voor die tijd was dat een belangrijk bedrag. Daartegenover zou de grafsteen door de gemeente "ten eeuwigen dage duidelijk leesbaar onderhouden moeten worden onder toezigt mijner broeders of de afstammelingen van deze, altijd Beijen heetende tot in de verste toekomst". Het deel van de rente dat niet nodig was voor het onderhoud moest jaarlijks op 27 februari, Gerrits geboortedag, worden uitgedeeld onder de "Algemeene Armen" van Bodegraven.Na het overlijden van Gerrit aanvaardde de gemeenteraad van Bodegraven het legaat en de bijbehorende voorwaarden. Gerrit werd begraven bij de hervormde kerk. Conform zijn voorschrift werd op de grafsteen de volgende tekst aangebracht: GERRIT BEIJEN GERRITSZOON GEBOREN TE BODEGRAVE 27 FEBRUARI 1826 OVERLEDEN TE STEIN BIJ GOUDA 11 FEBRUARI 1884 De groote vraag bleef hem steeds deze Hoe zal 't mij na het sterven wezen Wat is gedacht, gezegd, geschreven Hem is 't een raadsel steeds gebleven De onderhoudsplicht van de grafzerk raakte echter in de vergetelheid. Vele tientallen jaren werd er niets aan de steen gedaan. De tekst was daardoor heel slecht leesbaar geworden.
 De gemeente zegde toe om de steen regelmatig te blijven onderhouden, maar daarna zijn er ook perioden geweest waarin de steen te weinig aandacht kreeg:  In 2024 heeft de Historische Kring Bodegraven zich ontfermd over de historische begraafplaats, die de naam Sint Gallashof heeft gekregen. De oud-voorzitter Leendert Spijker had daarbij een trekkersrol. Bij de stenen zijn informatiebordjes geplaatst die bezoekers de verhalen achter de graven vertellen.  Op de foto hierboven ligt de grafsteen van Gerrit Beijen rechts. Hieronder het bordje bij die steen met een QR-code die verwijst naar deze familiesite.  Tot slotIn het artikel staat helaas een vergissing. Onder het kopje "Verplaatsing van de steen" schreef ik dat de grafsteen op een andere plaats ligt dan de oorspronkelijke. Dat klopt niet. De grafsteen van Gerrit ligt nog op vrijwel dezelfde plaats. Op de foto in het artikel wordt die plaats aangeduid met de letter B. |
|
De volgende pagina De voorpagina Het inhoudsoverzicht |
De bovenkant van de pagina Zoeken op deze website Contact |