|
|
|
|
De tak Gijsbert van de IJsselsteinse familie
Catharina, Jacoba of Koosje Bijen/Beijen/Beijer |
Aaltje Beijen (11.12) werd in 1821 geboren in het Betuwse dorp Heesselt. Zij was een dochter van Hermanus Beijen en Hendrika van der Aa, die genoemd worden op de pagina Hermanus Beijen uit Heesselt en zijn kinderen. Een ander kind uit hetzelfde gezin met de naam Aaltje was twee jaar eerder overleden.
Catharina BijenOp 1 mei 1848 werd Aaltje, die toen 26 jaar was en ongetrouwd, in Rotterdam moeder van een dochtertje. Uit het geboorteregister is af te leiden dat de bevalling plaatsvond in het huis van haar zuster Stevenia en haar zwager Hendrik Walraven. Het is niet bekend of Aaltje speciaal voor de bevalling vanuit Heesselt naar Rotterdam was gegaan of dat ze al langer in Rotterdam woonde en daar in verwachting was geraakt.De volgende dag werd de geboorte aangegeven door de vroedvrouw die bij de bevalling aanwezig was geweest. Zij was kennelijk niet goed op de hoogte, want zij verklaarde dat de moeder Alida Bijen heette. Als naam van het kind gaf ze Catharina op. 
Het vervolg van het verhaal laat zien dat het waarschijnlijk niet de bedoeling van Aaltje was dat het meisje zo zou heten. Maar hoe dan ook: de officiële naam van het kind was Catharina Bijen. Jacoba BeijenZeven maanden later, in december 1848, werd het jonge kind bijgeschreven in het bevolkingsregister van de gemeente Varik, waar het dorp Heesselt toe behoorde. Ze werd vermeld bij het gezin van haar grootouders. Daar woonden ook nog drie van hun kinderen, onder wie haar moeder Aaltje, en een 'onwettige' zoon van Stevenia Beijen, een andere dochter van Hermanus.Uit het register blijkt overigens niet dat Aaltje een tijd in Rotterdam heeft gewoond. In die tijd was de zorgvuldigheid waarmee bevolkingsregisters werden bijgehouden wat minder groot dan later. 
Het kind werd bijgeschreven met de naam Jacoba Beijen. Dat wijkt dus aanzienlijk af van haar officiële naam. Waarschijnlijk is de ambtenaar uitgegaan van een mondelinge mededeling van de opa van het meisje. Het kan zijn dat de familie zich niet bewust was van de naam die de vroedvrouw in Rotterdam had opgegeven. Op 1 mei 1850, precies twee jaar na de geboorte van haar dochter, overleed Aaltje. Haar vader deed aangifte van haar overlijden. Vermeld werd dat Aaltje dagloonster was en haar vader dagloner. Het kleine meisje was nu wees, en haar verzorging en opvoeding kwamen voortaan helemaal voor rekening van haar grootouders. Koosje BeijenIn 1860 werd een nieuwe versie van het bevolkingsregister van Varik gemaakt. De grootmoeder van het meisje, Hendrika van de Aa, werd niet meer vermeld omdat ze in 1854 was overleden. De volwassen kinderen en de 'onwettige' kleinzoon waren inmiddels het huis uit. Daardoor woonde het meisje nu alleen nog bij haar grootvader. Een andere opvallend verschil met de vorige versie van het bevolkingsregister was haar voornaam: Koosje. Weliswaar is dat een tamelijk gebruikelijke roepnaam voor Jacoba, maar officiële instanties plegen alleen officiële namen te vermelden.
De namen op de afbeelding hierboven zijn doorgestreept. Dat komt omdat beiden na een aantal jaren niet meer in de gemeente woonden. Hermanus overleed in juli 1866 en zijn kleindochter vertrok naar het gezin van haar oom Dirk Jan Beijen (11.13) in het dorp Passewaaij in de gemeente Wadenoijen. In het bevolkingsregister van Wadenoijen werd ze ook weer als Koosje Beijen ingeschreven. Een klein jaar later, in april 1867, vertrok het hele gezin naar Herwijnen. En ook daar werd 'Koosje Beijen' ingeschreven in het bevolkingsregister. Jacoba BeijerUit het bevolkingsregister van Herwijnen blijkt dat 'Koosje' daar niet lang bleef: in november 1867 vertrok ze naar Rotterdam. Ze was inmiddels 19 jaar en ze werd kennelijk nu oud genoeg gevonden om in de grote stad te gaan werken. Daar was meer werk dan in de Betuwe, en bovendien woonden twee tantes van haar in Rotterdam.In het bevolkingsregister van Rotterdam is ze in de eerste jaren dat ze daar woonde niet te vinden. Misschien had ze er niet aan gedacht om zich aan te melden op het stadhuis. In februari 1874 verscheen ze wel in een akte van de burgerlijke stand: 
Ze was moeder geworden van een zoontje. Haar naam werd nu opnieuw anders geschreven: Jacoba Beijer. Een vader werd niet vermeld. Het kind kreeg, waarschijnlijk naar de moeder, de voornaam Jacobus, en heette dus Jacobus Beijer. Getrouwd als Catharina BijenIn februari 1882, acht jaar na de geboorte van Jacobus, trouwde 'Jacoba', die toen 'waschvrouw' was, met de raffinadeursknecht Willem de Waal. Voor een huwelijk zijn uittreksels uit de geboorteakten van bruid en bruidegom nodig. Toen de ambtenaar die ging opzoeken, ontdekte hij dat de bruid officieel Catharina Bijen heette. Dat was daarom de naam waaronder ze trouwde:
In de trouwakte werd vastgelegd dat het bruidspaar Jacobus erkende. Die heette daarom voortaan Jacobus de Waal. Het verdere leven van CatharinaMet Willem de Waal kreeg Catharina in 1884 een dochter Alida Adriana. Willem overleed in 1901 in Rotterdam. Catharina verhuisde in 1904 naar Den Haag. Haar dochter werkte daar als dienstbode.Catharina overleed in 1927 in Den Haag. Ze is 78 jaar geworden. 
Ten slotteIn mei 2020 kreeg ik een mailtje van Peter Beijen uit Leiden die schreef dat hij in oude bevolkingsregisters van de gemeenten Varik en Wadenoijen de naam Koosje Beijen was tegengekomen. Hij vroeg zich af waarom ze niet op deze website werd vermeld.Ik had haar naam nog nooit gelezen of gehoord. Toen ik ging zoeken, ontdekte ik dat ze een bijzonder leven heeft gehad en dat ze in de archieven onder verschillende namen is vermeld: de voornamen Catharina, Jacoba en Koosje en de achternamen Bijen, Beijen en Beijer. Hoewel ze door een fout van de vroedvrouw officieel Bijen in plaats van Beijen heette, vond ik dat er voldoende reden was om haar wel toe te voegen aan het schema van de leden van de tak Gijsbert van de IJsselsteinse familie. Daar staat ze nu bij het nummer 12.19a. |
|
De volgende pagina De voorpagina |
Het inhoudsoverzicht De bovenkant van de pagina |
Zoeken op deze website Contact |