|
|
|
|
De oudste generaties van de IJsselsteinse familie
Een soldaat en een matroos bij de VOC |
Twee leden van de oudste generaties van de IJsselsteinse familie, Pieter en Cornelis Beijen, traden in dienst bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Dankzij het uitgebreide archief van de VOC, waarvan een belangrijk deel bewaard is gebleven, is er het een en ander over hen bekend.
Werken voor de VOC was meestal niet gezond en niet zonder gevaar. Net als veel anderen overleden Pieter en Cornelis op een te jonge leeftijd. De afbeelding hierboven (bron: wikidelft.nl) stelt een spiegelretourschip voor, het belangrijkste type transportschip van de VOC. Ook Pieter en Cornelis Beijen voeren op zo'n soort schip. Meestal voeren er bij zulke schepen wel 200 tot 300 man mee. Pieter BeijenPieter Beijen (6.25) werd in 1679 geboren in IJsselstein. Hij wordt ook genoemd op de pagina De nakomelingen van Dirck Gijsbertszoon Beijen.In 1706 nam Pieter dienst als soldaat bij de VOC. Hij vertrok in januari 1706 met het schip Bergh vanaf Texel via Kaap de Goede Hoop naar Indië. Het schip kwam in oktober 1706 in Batavia aan. Pieter werd in januari 1707 als soldaat gestationeerd bij de VOC-post op het eiland Ternate in de Molukken. Een belangrijke taak van het garnizoen op Ternate was ervoor te zorgen dat de bevolking van de Molukse eilanden niet buiten de VOC om specerijen verbouwde. Pieter bleef tot 1717 op Ternate. In dat jaar kwam hij terug naar Batavia om vandaar terug te keren naar Nederland. Op 11 december vertrok hij met het schip Westerdijkshorn uit Batavia. Op 29 december, toen het schip ongeveer een kwart van de afstand naar de Kaap had overbrugd, overleed Pieter. Hij was toen 38 jaar oud. Doordat het journaal van die reis niet bewaard is gebleven, is er helaas niets bekend over de achtergrond van het overlijden van Pieter. Uit het VOC-archief blijkt dat Pieter bij zijn overlijden een tegoed van ruim 550 gulden had opgebouwd. Dat bedrag werd netjes verdeeld over zijn broers en zusters en hun nakomelingen in Nederland. Cornelis BeijenCornelis Beijen (7.7) was een achterneef van Pieter. Hij was in 1683 geboren in Amsterdam. Zijn grootvader was de Vreeswijkse chirurgijn Johannes Beijen (5.4), die kort genoemd wordt op de pagina Chirurgijns en hun werk. Zijn vader Cornelis Beijen (6.4) was in 1673 vanuit Vreeswijk ingeschreven als poorter van Amsterdam en was timmerman.Cornelis werd matroos bij de VOC. Zijn eerste reis maakte hij met het schip Coning Carel de Derde, dat in januari 1721 vanaf Texel vertrok en in september 1721 in Batavia aankwam. In 1722 voer hij met hetzelfde schip terug naar Nederland. In 1723 ging Cornelis opnieuw met de Coning Carel de Derde naar Indië. Hij had nu de functie van 'bosschieter': een ervaren matroos die ook als kanonnier dienst deed. Deze keer ging Cornelis niet mee terug naar Nederland. Hij werd ingedeeld bij de bemanning van het schip Appollonia dat op 12 juni 1724 vanuit Batavia vertrok naar Decima (Deshima), de handelspost van de VOC bij het Japanse Nagasaki. Tegelijk met de Appollonia vertrok ook het schip 't Casteel van Woerden naar Decima. Op 28 juli kwamen de twee schepen ter hoogte van de 28ste breedtegraad, niet ver van de kust van China, in een hevige storm terecht. Op 1 augustus kwam de 't Casteel van Woerden alleen aan bij de ingang van de Baai van Nagasaki met de bedoeling om daar op de Appollonia te wachten.  Na enkele dagen was de Appollonia nog steeds niet verschenen en de conclusie was onvermijdelijk dat het schip gezonken was. Overblijfselen van de Appollonia en de bemanning zijn nooit gevonden.
Cornelis is 41 jaar geworden. De ondergrond van het kaartje hiernaast stamt uit de zeventiende eeuw (collectie Nationaal Archief). Links ligt China, linksonder Formosa (Taiwan) en rechtsboven de zuidkant van het Japanse eiland Kyushu waar Nagasaki op ligt. De rode lijn is een stukje van de route die schepen van Batavia naar Decima destijds plachten te volgen. De rode cirkel geeft het zeegedeelte aan waar de Appollonia waarschijnlijk is vergaan.
|
|
De volgende pagina De voorpagina |
Het inhoudsoverzicht De bovenkant van de pagina |
Zoeken op deze website Contact |